Keturunan, Kaum dan Bangsa

Sejak dahulu, kalau saya mengisi apa-apa borang, saya mencatatkan begini pada maklumat berkaitan yang diminta: keturunan Malayalam, kaum India, bangsa Malaysia. Tambahan, dalam surat beranak saya memang dicatatkan keturunan saya adalah Malayalam (Malabari; Malayali).

.

Perbuatan saya sering menimbulkan rasa tidak puas hati kepada kerani atau pegawai yang meminta saya mengisi borang. Katanya, saya sepatutnya mencatatkan begini sahaja: bangsa India.

.

Lalu saya bertanya; bagaimana dengan kaum? Katanya, kaum, keturunan dan bangsa sama sahaja. Saya perlu mengisi India sahaja bagi ketiga-tiganya.

.

Mengikut definisi dalam kamus, bangsa adalah kumpulan manusia yang sama asal usulnya serta serupa sifat-sifatnya atau kumpulan manusia yang menjadi rakyat sesebuah negara.

.

Kaum pula didefinisikan sebagai golongan orang sebagai sebahagian daripada satu bangsa yang besar; suku bangsa.

.

Jadi, frasa bangsa India sebenarnya boleh membawa (sekurang-kurangnya) dua makna yang sangat berbeza. Pertama, orang itu adalah rakyat negara India. Kedua, orang itu termasuk dalam kumpulan manusia yang memiliki sifat-sifat yang sama; tetapi tidak semestinya warganegara India.

.

Saya kemukakan contoh bagi membezakan kaum dan bangsa. Katakan A berasal dari negeri Perak, B dari negeri Selangor dan C dari negeri Sabah. Andainya A, B dan C dikatakan memiliki sifat kenegerian, kita faham apa yang dimaksudkan.

.

Begitu juga jika D, E dan F berasal dari daerah yang berbeza dan memiliki sifat kedaerahan. Kita faham apa yang dimaksudkan.

.

Sekarang kita teliti pula konvensi di negara kita terhadap definisi bangsa yang disamakan dengan kaum. Kita ambil contoh G dikatakan bangsa Melayu, H bangsa Cina dan I bangsa India.

.

Jadi, apakah yang dimaksudkan apabila kita katakan G, H dan I memiliki sifat kebangsaan? Apakah masing-masing berjiwa Malaysia atau pun masing-masing masih bersifat kemelayuan, kecinaan dan keindiaan?

.

Bezakan pula apabila kita katakan bahawa G kaum Melayu, H kaum Cina dan I kaum India. Kita harap tidak akan wujud sifat perkauman (kekauman?). Sebaliknya timbul semangat kebangsaan iaitu semangat keMalaysiaan.

.

Jika kaum dan bangsa dianggap sama sahaja, bayangkan makna yang boleh dibawa oleh frasa lagu kebangsaan, bahasa kebangsaan, budaya kebangsaan dan seumpamanya!

.

Contoh-contoh di atas diharap akan membuka mata orang ramai terhadap kekeliruan yang boleh timbul apabila bangsa dan kaum dianggap sama dan serupa daripada aspek makna dalaman.

.

Sementara itu, saya akan tetap mengisi borang-borang rasmi dengan data yang sama: keturunan Malayalam, kaum India, bangsa Malaysia.

.

(Uthaya Sankar SB, Pelita Bahasa, September 1998 dan Risalah Online ArahKiri, Disember 2002)